Toekomstverhalen: Frans de Vijlder
Als het lag aan de voorspellingen van een aantal decennia geleden, hadden we nu allemaal vliegende auto’s en communiceerden we met buitenaardse wezens. Toch heeft de toekomst anders uitgepakt dan gedacht werd. Wat is de voorspelling van de toekomst anno 2020? Frans de Vijlder, Lector Goed Bestuur en Innovatiedynamiek in Maatschappelijke Organisaties – en spreker voor de themafilm Das Forum – geeft zijn visie op de toekomst, tegen de achtergrond van zijn vakgebied.
Een spannende tijd
“In de jaren negentig, niet lang na de val van de Muur en met het Internet nog in de kinderschoenen, schreef ik mijn proefschrift “Natiestaat en onderwijs”. Het ging over de opkomst van nationale staten en de gelijktijdige ontwikkeling van nationale onderwijssystemen. De stelling was dat beide elkaar nodig hadden om tot ontwikkeling te komen en dat beide onder invloed van globalisering en individualisering weer zouden kunnen ‘ont-grenzen’. In elk geval was hun bestaan niet vanzelfsprekend. Daarin ontwikkelde ik bovendien een aantal scenario’s voor hun toekomstige ontwikkeling met als frame twee dimensies: vitale aanpassing versus pathologische aanpassing op de ene dimensie en mondiale cultuur versus nationale beleidstradities op de andere.
Inmiddels zijn we vijfentwintig jaar verder en zijn in die achterliggende periode elementen uit alle vier de scenario’s werkelijkheid geworden, zoals dat bij goede scenario’s hoort. Tegelijkertijd moet ik vaststellen dat ik (of misschien beter ‘we’) misschien ook wel een tikkeltje naïef was (waren) in de euforie van die tijd. De komende decennia worden echt spannend. Houden de vitale en pathologische waarde-syndromen elkaar nog een beetje in evenwicht? En weten we de balans te bewaren tussen nationaal eigenbelang enerzijds en de noodzaak tot onderling respectvol mondiaal handelen anderzijds? Ik zie de mondiale dialoog daarvoor als een doorslaggevende factor, maar het organiseren daarvan is niet eenvoudig. In welke vorm dan?”
Das Forum (2019) van de regisseur Marcus Vetter biedt een uniek kijkje achter de schermen van het World Economic Forum. De 81-jarige oprichter en econoom Klaus Schwab wordt gevolgd in zijn missie om de wereld te verbeteren door middel van dialoog. Frans de Vijlder sluit de film af met een discussie, samen met onderzoeker Noëlla Aerts en dichter Qader Shafiq.
Bekijk ook
