Jij mag zijn zoals je wordt

Nog voor ik de bibliotheek instap, beland ik al midden in het project. Buiten bij de ingang staan namelijk ‘foutenfixers’ bij de DNApotheek en ze houden me staande. Deze mensen vragen mij of er iets is wat ik aan mezelf zou willen veranderen en of ik mee zou willen doen aan een klein medicijnenonderzoek. Een beetje van mijn stuk gebracht antwoord ik stommelend dat ik af en toe nog wel eens last kan hebben van onzekerheid. Ik heb geluk. Dat is iets wat ze zouden kunnen verhelpen met hun nieuwe medicijn de Foutjesherstelloïde, voor Eerst Hulp Bij Foutjes (EHBF). Een van de foutenfixers pakt een zorgvuldig gekozen doosje uit een van de bakken. Eenmaal daags innemen met een korreltje zout wordt me verteld. Het beïnvloedt de rijvaardigheid niet. Nu hopen dat ik niet in de placebogroep terecht ben gekomen.

Bij binnenkomst over de blauwe loper in de bibliotheek word ik aangesproken door de kennismakers van het City Lab. Ze vragen me of ik vandaag al een complimentje heb ontvangen. Voor de vorm antwoord ik nee. Het complimentje hark ik dan ook meteen binnen en voorzien van een nieuwe dosis zelfvertrouwen en een gekleurde bal, die de lieftallige dame me overhandigt, word ik doorverwezen naar een van haar collega’s. Deze staat bij een bak waar een stelling op is geschreven: bij erfelijke ziektes is het aanpassen van het DNA voor de geboorte een goed idee. Het is de bedoeling dat de bezoekers hun gekleurde ballen achterlaten bij een van de op de bak getekende smiley’s om zo hun mening over de stelling te geven. Een lastige vraag. De kennismaker probeert me te helpen bij het vormen van mijn mening en neemt me mee naar het kladbord naast de bak. Mensen hebben hier antwoorden kunnen achterlaten op vragen zoals welke menselijke eigenschap ze zouden willen zien verdwijnen of juist zouden willen toevoegen. Ik spit door de vele antwoorden. ‘Zelfverkozen domheid’ uitbannen als menselijke eigenschap lijkt mij ook wel wat maar ja, waar ligt de grens? Het antwoord ‘tot hier’, dat op die vraag onder andere wordt geschreven, helpt me daar ook niet veel verder bij. Ik besluit mijn tocht door de bibliotheek te vervolgen. De gekleurde bal laat ik achter in een van de bakken.

Ik volg de blauwe streep op de vloer en kom uit bij drie televisieschermen. Per televisiescherm verschijnt een animatie waarin een mogelijk scenario uiteen wordt gezet voor het jaar 2039. Drie koppels willen een kind maar er worden nog voor de zwangerschap mogelijke complicaties geconstateerd. In elk scenario wordt een mogelijk gevolg van de keuze voor een bepaald beleid in DNA-technologie behandeld. Alle stellen worden geconfronteerd met een vraagstuk waar de diversiteit aan meningen uit hun omgeving hun eigen keuze parten speelt. Op deze manier worden de verschillende vormen van beleid en gevolgen ervan maar ook de verschillende redenen waarom mensen het DNA van een embryo zouden willen laten aanpassen, belicht. Het wordt me duidelijk dat er veel verschillende factoren zijn om rekening mee te houden binnen dit debat.

Met de vele vragen en ideeën die ik heb opgedaan tijdens de eerste onderdelen kan ik terecht bij drie activiteiten waar ik in dialoog kan gaan met leden van het projectteam. Ik blijf staan bij een tweetal bezoekers dat in gesprek is met een onderzoeker en een illustrator. Terwijl de onderzoeker het duo bevraagd over hun ideeën over DNA-technologie in een bepaald scenario, visualiseert de illustrator de ideeën van het duo door deze op een bord te tekenen. Een effectieve manier om de verschillende opinies in kaart te brengen.

Even verderop is er in de vorm van een silent disco een meningenfabriek gaande. Ik loop naar de dame die daar naast een plastic koepel staat, die de filterbubbel wordt genoemd. Ze legt me uit dat ze hier in kleine groepjes met bezoekers een kringgesprek voert waarin mensen informatie over genetische modificatie krijgen vanuit verschillende invalshoeken zoals politiek, techniek of religie. Ze moedigt de bezoekers aan om te achterhalen van welke bron deze informatie afkomstig is en deze informatie kritisch te beoordelen. Op die manier leren bezoekers kritisch te denken en hun eigen mening te vormen maar ook te leren van dat van een ander. De lezing bij de meningenfabriek is inmiddels afgelopen en ik loop naar een van de sprekers om te vragen waarover ze zojuist met het publiek hebben gediscussieerd. Een van de sprekers vertelt me dat ze tijdens deze sessie vertrekken vanuit de huidige mogelijkheden van DNA-technologie toegepast op een bepaald scenario en dat de sprekers samen met het publiek een toekomstbeeld gaan schetsen aan de hand van de meningen en ideeën van de bezoekers. Op dit toekomstbeeld wordt vervolgens weer gezamenlijk gereflecteerd. Is dit de best mogelijke uitkomst voor de proefpersonen uit hun scenario? Worden ze op die manier het meest gelukkig? Is diversiteit niet belangrijker dan perfectie in de samenleving? Bij elke mening komt weer een ander vraagstuk naar boven gezet.

Met een hoofd vol gedachten stap ik de koele buitenlucht weer in. Door mee te hebben gedaan aan het City Lab heb ik een beter inzicht gekregen in het debat in zijn algemeenheid. De tijd is hier om een kritische en overwogen keuze te gaan maken in Nederland over het beleid in DNA-technologie. Via dit project kan de samenleving daarin haar mening laten horen. Minder onzeker ben ik door deze ervaring (nog) niet geworden. Maar meer zekerheid over mijn kennis van het DNA-dialoog heb ik zeker wel verkregen.

Ben je nou nog niet overtuigd om te komen kijken of zoek je nog een extra reden om een bezoek aan het City Lab te brengen? De opbrengsten en inzichten die uit dit project naar voren komen worden onderdeel van een verslag dat aan de regering zal worden gepresenteerd. Dus kom naar het NEMO City Lab want ook jouw mening wordt meegewogen!

Tekst: Yvette van Engelenburg
Foto’s: Henk Beenen