Interview filmmaakster Roberta Grossman
Roberta Grossman (1959) is een Amerikaanse filmmaakster wier werk betrekking heeft op sociale rechtvaardigheid en historische thema’s. Haar meest recente documentaire Who Will Write Our History, vertelt het verhaal van de Pools-joodse historicus Emanuel Ringelblum, die tijdens de Tweede Wereldoorlog de taak op zich nam om het leven in het getto van Warschau vast te leggen. Grossman koos ervoor om documentairebeelden aan te vullen met gedramatiseerde ooggetuigenverslagen: “Naar mijn mening is dat authentieker dan archiefbeelden: zo komen de woorden uit het archief tot leven.”
De film gaat over de Oyneg Shabes-archieven, die een sleutelbron vormen in de joodse geschiedschrijving onder het naziregime. Waar hoorde je voor het eerst over deze archieven en waarom wilde je er een film over maken?
“Ik leerde over het verhaal van de Oyneg Shabes door een recensie van Sam Kassows boek Who Will Write Our History? Toen ik het boek begon te lezen schrok ik! Ik heb mijn hele leven over de Holocaust gelezen en meerdere films over dit tijdperk gemaakt, maar had nog nooit van Emanuel Ringelblum en het geheime archief van het Warschau-getto gehoord. Ik geloof dat dit het belangrijkste, onbekende verhaal van de Holocaust is. Ik besloot een film te maken in de hoop dat het verhaal naar miljoenen mensen over de wereld gebracht kan worden, zoals alleen een film dat kan doen.”
De film vermengt documentaire met geënsceneerde elementen. Waarom koos je voor deze vorm?
“De film draait om een plaats die niet meer bestaat, het Warschau-getto, met personages die niet meer leven. Het bekende archiefmateriaal bestaat uit foto’s van het getto, genomen door de nazipropaganda-eenheden, die probeerden de gevangen joden in een zo slecht mogelijk daglicht te plaatsen. Dankzij het Oyneg Shabes-archief beschikken we nu over een rijke schat aan fantastische ooggetuigenverslagen. Ik wilde beelden creëren die eer aan hun woorden doen. Eerlijk gezegd had ik tot doel om een film te maken met het gewicht van een documentaire en de emotionele aantrekkingskracht van een speelfilm. Naar mijn mening is de dramatisering van zo’n film authentieker dan archiefbeelden: alles komt direct uit de woorden van het archief.”
Met de voice-overs van Adrien Brody en Joan Allan heb je enkele grote Hollywoodnamen aan je film verbonden. Hoe heb je ze bij het project weten te betrekken?
“Ik had het geluk dat Joan Allen eerder meewerkte aan mijn film Blessed Is the Match: The Life and Death of Hannah Senesh, waarin Joan de stem deed van Hannah Senesh’ moeder. Toen ik haar weer benaderde voor Who Will Write Our History was ze zo vriendelijk om ja te zeggen. Ze is simpelweg een geweldige, bezielde, intelligente actrice. Ik had erg veel geluk. Castingsregisseur Heide Levitt castte de stemacteurs. Ze kende Adrien Brody en was zo behulpzaam om hem te benaderen voor deze film. Wonderbaarlijk genoeg zei hij ja.”
Volgend jaar is het officieel 75 jaar geleden dat de Tweede Wereldoorlog eindigde en daarom lijkt er een hernieuwde interesse in de impact ervan te zijn. Wat denk je dat het verhaal van het Oyneg Shabes-archief ons kan leren?
“Dat de waarheid er toe doet. Dat oorlog en genocides beginnen met propaganda, leugens en het denigreren van “de ander”. Dat als we minderheden en de pers aangevallen zien worden en we al het mogelijke moeten doen om dit in de kiem te smoren. Toen ik acht jaar geleden begon met het maken van deze film had ik niet kunnen bedenken dat hij bij de première zo deprimerend relevant zou zijn.”
Roberta Grossman is de filmmaakster van Who Will Write Our History. Bestel hier je tickets.
Bekijk ook
