InScience Experiments: Dag 2

Cyborgs zijn dingen uit science fiction. Iron Man, Terminator, Robocop. Het zijn personages in films die verre toekomstdromen representeren. Je kunt je voorstellen dat ik aardig verbaasd was toen ik vanavond oog in oog kwam te staan met een echte, levende cyborg. In tegenstelling tot de genoemde voorbeelden (en gelukkig voor mij) was deze cyborg een stuk vredelievender. Zijn naam is Neil Harbisson en hij identificeert zich als een cyborg sinds 2004. Mijn idee van cyborgs is dus blijkbaar hopeloos ouderwets, maar de Big Ideas Talk van InScience brengt me wederom weer bij de tijd.

Kleuren negeren
Harbisson werd geboren met achromatische visie, waardoor zijn wereld dus eigenlijk altijd zwart-wit is geweest. Hij probeerde lang om het bestaan van kleuren te negeren, maar dat viel niet mee. Blauwe kaas, groene energie, Pink Floyd; kleuren zijn zo belangrijk voor ons dat ze zelfs in onze taal verankerd zijn.

Van kleur naar geluid
Harbisson werd ook geboren met een grote creativiteit en muzikaliteit. In 2003 ontwikkelde hij een antenne die lichtfrequenties omzet in geluidsfrequenties. Deze liet hem de vibraties van kleuren horen in muzikale tonen, aangezien iedere kleur op zijn eigen frequentie trilt. Het begon als een werktuig, maar een jaar later vond hij dokters die bereid waren om de antenne permanent aan zijn lichaam te bevestigen.

Cyborg identiteit
Hoewel dit zintuiglijke systeem enorm speciaal is, moet ik toegeven dat ik me niet meteen realiseer wat het verschil is tussen de antenne en een regulier implantaat. Er zijn tegenwoordig aardig wat mensen die rondlopen met chips en medische apparaten in hun lichaam. Harbisson legt uit dat het verschil zit in het feit dat hij de antenne als onderdeel van zijn lichaam en zijn identiteit beschouwt. Na een paar maanden over en weer mailen met de Britse autoriteiten wordt zijn pasfoto met antenne geaccepteerd, wat hem een officieel erkende cyborg maakt.

De voordelen
Wellicht vraag je je af – net als ik – wat voor coole functies die antenne heeft in het dagelijkse leven. De lijst is verrassend lang, dus ik deel hier een paar van mijn persoonlijke favorieten. Omdat de antenne kleuren in muziek omzet, verandert het ook hoe Harbisson mensen ziet. Voor hem is huidskleur een kleur die varieert tussen licht oranje en donker oranje. Hij componeert ook muziek via kleuren en zet geluiden op hun beurt om in visuele kunst.

Dromen over kleur
De antenne ontvangt ook wifi signalen. Vijf vrienden op ieder continent kregen toestemming om hem kleuren te sturen. Als ze dit doen terwijl hij slaapt, veranderen zijn dromen. Daarnaast biedt de antenne hem ook de mogelijkheid om infrarood licht en ultraviolet licht waar te nemen. Volgens hem is dit vooral handig als je wil weten of er een alarm met bewegingssensoren aan staat in een ruimte.

Kritisch geluid
Tot zover klinkt dit allemaal geweldig. Maar het publiek stelt ook kritische vragen. “Hoe slaap je?” Op zijn zij, maar Harbisson geeft toe dat hoofdeindes onhandig zijn in bed. “Welke kleur heeft de stoel waar je op zit?” Na even turen is het antwoord “een turquoise blauw”. Applaus volgt. “Kun je gehackt worden?” Het blijkt dat dit al een keer gebeurd is, maar nu gebruikt hij een NFT via blockchain, wat het weer volkomen veilig maakt. De toekomst klinkt rooskleurig.

(Tekst: Regina Behoekoe)

POST was gisteren de plek om te genieten van de natuur. De docu Geographies of Solitude van Jacquelyn Mills schetst een portret van Zoe Lucas. Deze natuuronderzoeker en milieuactivist woonde jarenlang op het afgelegen Sable-eiland, waar de wilde paarden haar directe buren waren.

Geographies of Solitude neemt ons mee naar het eiland, maar ook naar de wereld van cinematografie. Mills experimenteerde zelf op het eiland met analoge film, bijvoorbeeld door fotografische film bloot te stellen aan sterrenlicht. Het maakt de documentaire, die deze week de InScience Jury Award won, nog dromeriger. 

Na de vertoning krijgen de kijkers de kans om van dichtbij te ervaren hoe het is om deze alternatieve manieren van filmontwikkeling te gebruiken. Karel Doing, artiest en filmmaker, laat zien hoe hij met planten en huis-tuin-en-keuken materialen prachtige foto’s maakt. Er wordt een grote tafel naar voren gereden in de zaal, waarop alles klaarligt. Men gaat nieuwsgierig om de tafel staan om niks te missen van het proces. Doing legt zijn bladeren op het fotopapier en begint met zijn compositie van natuurlijke materialen.

Het publiek kijkt gebiologeerd toe terwijl Doing vragen beantwoordt. “Waarom nog analoog werken als het digitaal kan?” Voor Doing gaat het om de connectie die hij krijgt met het materiaal, dat geeft de beelden een extra poëtische waarde. Daarnaast is hij zich goed bewust van de diepere kosten van zijn kunst. Om foto’s te maken – zowel digitaal als analoog – heb je bijvoorbeeld chemicaliën en metalen nodig. Die worden vaak op vervuilende wijze uit de natuur gehaald.

Kunst is dus niet alleen creatie, maar ook verbruik. Doing probeert daar iedere keer weer een afweging in te maken, net als filmmaker Jacquelyn Mills. De demonstratie laat nog duidelijker zien hoeveel toewijding en energie de documentaire moet hebben gekost. Het publiek is het erover eens te zijn: in dit geval was de kunst het zeker waard.

(Tekst: Regina Behoekoe)